ORUÇ NEDİR? SAVM NEDİR?

 

Ramazan ayının derin lütufları nedir?

 

Oruç yalnızca yemekten içmekten sakınmak mıdır?

 

Oruç, binlerce yıldan beri sürüp gelir ve birçok toplumda görülür.

 

Diğer inançlarda da oruç vardır.

 

İsevi’likte- Musevi’likte oruç hep vardır.

Budizm de Nirvana yolculuğunda oruç şarttır.

Hinduizm’de, Taoizm’de ve diğer inançlarda oruç hep görülmektedir.

 

Peki Kur’ân’da oruç var mıdır?

 

Kuran’da oruç diye bir kelime yoktur.

 

Oruç, sözcüğü Farsça kökenli olup, rôcik sözcüğünün Türkçedeki söylenişi olup “günlük” manasındadır.

Kur’ân’da صوم savm ve صيام sıyam olarak geçmektedir.

 

Savm’ı dilimize oruç diye çeviriyorlar ve onu da gündüz yemekten içmekten sakınmak diye yorumluyorlar.

 

Peki Savm yalnızca yemekten içmekten sakınmak mıdır?

 

Savm çok derin anlamlar taşıyan bir kelimedir.

Savm’ı yalnızca yemekten içmekten sakınmak diye çevirirsek Savm’ın taşıdığı derin anlamı örtmüş oluruz.

 

Hatta Meryem Sûresi 26 da Hazreti Meryem’in”… savm fe len ukellimel yevme insiyyâ..” konuşmama oruçundan bahseder.

Yani bir insanla tartışmaya girmeyip susmanın da Kur’ân’ da oruç olduğunu görüyoruz.

 

Savm: Sakınmak, korunmak, uzak durmak, men etmek,

el çekmek, hareket etmemek, terk etmek, tüm fena hallerden sakınmak, konuşmamak gibi anlamlara gelir.

Gurur, kibir, benlik, fitnelik, hasetlik, yalan söylemek gibi cehalet hallerini terk etmekte Savm’dır.

 

Bakara Sûresi 183: Yâ eyyuhâllezîne âmenû kutibe aleykumus sıyâmu kemâ kutibe alellezîne min kablikum leallekum tettekûn

Meâli: Ey iman edenler, sakınmak sizden öncekilere yazıldığı gibi, sizlere de yazıldı. Umulur ki siz fenalardan sakınır, Allah’a ortak koşmazsınız.

 

Evet bu ayda bir inanç içinde insanlar Allah rızası için oruç tutarlar.

Köylerde insanlar, sabahtan akşama kadar tarlalarda o sıcakta hem çalışırlar hem de oruç tutarlar.

Bir şevk içinde sahura kalkılır, oruç tutmaya niyetlenilir ve akşama kadar yemekten içmekten sakınılarak akşam ezanı sonrası bir manevi hâl içinde iftar edilir.

Buna kimsenin bir şey demeye hakkı yoktur.

Çünkü insan bir inançla bunu yapar.

Ve manevi bir haz duyar.

 

Eğer oruç’umuzu yalnızca yemekten içmekten sakınmak olarak yaparsak diğer kötü hallerden uzak durmazsak oruç’umuz yalnızca aç kalmaktan ibaret olur.

 

Hatta bununla ilgili sevgili efendimiz Hazreti Muhammed’in sözleri vardır.

 

“Nice oruç tutanlar var ki, aç kalmaktan başka bir kazançları yoktur. (İbn Mace, Sıyam,21)

“Nice oruç tutanlar var ki, oruçlarından payları açlık ve susuzluktur. (İbn Hanbel, 2/373)

 

Evet, Efendimiz Hazreti Muhammed’in dediği gibi, tüm kötü hallerimizi terk etmezsek tuttuğumuz orucun bir anlamı yoktur.

 

Taklitte kalmamak tahkike ulaşmak, şekilde kalmamak manasına ulaşmak, Hakikatin istediği hâldir.

 

Oruç 1 ay tutulur. Lakin arif insan 12 ay tüm kötü hallerden sakınarak vaktini o hâl üzere geçirir.

 

Onun için şu 1 ayı insan bir kapı gibi görmeli, 1 aylık kapıdan 12 aya ulaşmalıdır. Bunu da hayatı boyunca sürdürmelidir.

 

Hayatı boyunca tüm kötü hallerden sakınmalıdır, Salih amelde olmalıdır, yaşantısını güzel insan olarak yaşamalıdır.

 

Evet anlıyoruz ki Savm yalnızca yemekten içmekten sakınmak değil, tüm kötü hallerden de sakınmanın adıdır.

 

İşte Savm:

Tüm kötü hallerden sakınmaktır.

Gurur,benlik, enaniyet, kibir, hasetlik gibi hallerden sakınmaktır.

Zerre kadar da olsa zarar vermekten sakınmaktır.

Kimse hakkında dedikodu etmemek, arkasından çekiştirmemektir.

İnsanların inançlarını, milliyetlerini, kültürlerini hor görmemektir.

Allah’ın varlığının yanında kendine varlık isnat etmemektir

Tüm niteliklerin sahibinin Allah olduğunu bilmek, kendine hiçbir makam mevki hissiyatı vermemektir.

Kendini yaratılan hiç bir varlıktan üstün görmemektir.

Komşun aç iken senin tok yatmandan sakınmandır.

İnsanların derdinden sıkıntısından kaçmamaktır.

İkilik hallerine düşmekten sakınmaktır.

 

Meryem Sûresi 26 da susma oruçu bizlere ne kadar muhteşem sunulmuştur.

Yani bir insanla tartışmaya girme “Sus” denilmiştir.

Çünkü tartışmaya girince kişiler birbirinin kalbini kırar, içlerde öfke oluşur. Ve bu öfke büyük zararlara yol açar.

Ayet bizlere işte böyle durumlarda” Susma” oruçunu tut diyor.

Ne kadar muhteşem.

 

Evet, Savm’ı yalnızca yemekten içmekten sakınma olarak görmemeliyiz.

 

Bir kısım vardır bunları Savm’ı yalnızca yemek içmekten cinsi münasebetten sakınmaktır.

 

Bir kısım vardır bunların Savm’ı birinci kısımdakine ilave olarak dedikodu, fitne, gıybet, yalan söylemekten, kimsenin ırzına namusuna bakmaktan sakınmaktır.

 

Bir kısım vardır bunların Savm’ı gurur, kibir gibi hallerden sakınmak, insanların inancını hor görmekten sakınmak, insanların ibadetine karışmaktan sakınmak, kimse hakkında kalbinde dahi kötü düşünmekten sakınmaktır, bunlar dünya malına, makamına, şanına şöhretine meyletmekten dahi sakınırlar.

 

Bir kısım vardır bunların Savmı’ı hepsine ilave olarak Allah’ın varlığının yanında kendine varlık isnat etmekten sakınmak, Allah’a ait olan sıfatları kendine nispet etmekten sakınmaktır.

 

İşte bunlar her nereye bakarlarsa baksınlar her varlıkta Hakk’ı seyretmenin zevkindedirler.

Her nereye dönerlerse dönsünler oraya “Semme Vechullah” şuuruyla bakarlar.

İşte onlar 1 aylık kapıdan geçip 12 aylarını her daim Savm şuuruyla geçirirler.

 

Evet, Savm’ı yalnızca yemekten içmekten sakınmak olarak görmemeliyiz.

Savm çok derin anlamlar taşıyan bir kelimedir.

 

Ramazan kelimesi derin manalar içerir.

 

Ramazan ayına erişen manevi duygulara gark olur. Sonsuz lütuflara gark olur.

 

Ramazan: Yanmak demektir, kendi aslını aramadaki manevi yolculukta Allah aşkıyla yanmanın adıdır.

Savm: Sakınmak, korunmak, tüm kötü hallerden uzak durmak demektir

Sahur: Gece uyanıklılığı yani gafletten uyanmak demektir

İmsak: Kendini tutmak, el çekmek, hapsetmek, kendine benlik isnat etmekten el çekmek, demektir

İftar: Fatır kelimesinden gelir, açmak, yarmak, yaratılış, yaratılış sırrına ulaşmak, yaratanı anlamak demektir

 

Şu 1 ayı bizler iyi insan olmamız için değerlendirmeliyiz.

Şu 1 ay da olsa Kur’ân’ı inceden inceye düşünerek okumalıyız.

Kendi vücudumuzu da okunacak bir kitap bilmeliyiz.

Tüm varlığı da okunacak kitap bilmeliyiz.

 

Şu 1 ayda birbirimize iyi davranmalıyız, yardım için koşmalıyız, insanların sıkıntılarını çözmek için çaba göstermeliyiz.

Şu 1 ayı içimizdeki İnsan’ı açığa çıkarma işareti saymalıyız.

 

Şunu bilmeliyiz ki içimizde ki şeytani dürtülere engel olmanın adı da Savm’dır.

 

Şunu unutmayalım, Efendimiz Hazreti Muhammed’in dediği gibi, kötü hallerimizi terk etmezsek tuttuğumuz orucun bir anlamı yoktur.

 

Eğer Savm’ın derin manalarına ulaşırsak her anımız huzur içinde olur.

 

İyi insan olmanın yolu Savm’ın manasına ulaşmaktan geçer.

 

Savm içinde olan kimseye kötülük yapmaz, kimseyi kırmaz, kimseyi hor görmez.

 

Savm içinde olan her an “hubbifilAllah” şuuruyla yaşar. yani her an Allah sevgisini içinde hissederek yaşar. Hâl ve yaşamı hep Allah sevgisi üzere olur.

En büyük ibadet hubbifilAllah üzere olmaktır.

 

İnşAllah Savm’ın mânâsına ulaşanlardan oluruz.

İnşAllah her anımızı kötü hallerden sakınarak geçiririz.