GAYB NEDİR?
A’râf Sûresi188:……ve lev kuntu alemul gaybe lesteksertu minel hayri ve mâ messeniyes sûu…
Meâli: ….Eğer ben gaybı bilenlerden olsaydım, elbette iyiliklerin çoğalmasını isterdim ve kötülüklerin olmasını istemezdim…
Bakara Sûresi 3: Ellezîne yuminûne bil gaybi ve yukîmûnes salâte ve mimmâ razaknâhum yunfikûn
Meâli: Fenalardan sakınıp hakikatleri arayanlar, görünmeyen bilinmeyene inanırlar ve her an Hakk’a bağlılık şuuruyla hareket ederler ve onlardaki nimetlerimizin sahibini bilip teslim ederler.
Gayba iman nedir?
Ricâlü’l-gayb nedir?
Âlemü’l gayb nedir?
Geçmişe dönük gayb, geleceğe dönük gayb, varlığın sistemindeki gayb, varlığın geldiği âlem olan gayb
Tüm hepsini ihtiva eden gaybın gaybı nedir?
Önce gayb nedir, anlam olarak inceleyelim.
Gayb kelime olarak: Bilinmeyen, görünmeyen, saklı olan, gizli olan, görünmez âlem gibi anlamlar içerir.
Hazreti Muhammed’den önce de kullanılan bir kelimedir.
Mekkeli müşriklerden, Antara bir şiirinde “Âlemü’l Ğayb” tabirini, “görülmez âlem” manasında kullanmıştır.
Geçmişin gaybı; geçmiş ile ilgili bilinmeyen mevzular anlamındadır.
Bu bölümde kişi, ben nereden geldim, benim aslım nedir, bu âlem nedir, bu âlem nasıl var oldu, bu âlemi kim var etti? gibi soruların cevabını arar.
Bu bölümün cevabı; kişinin ve varlığın vücut sisteminde gizlidir.
Geleceğin gaybı; gelecekle ilgili bilinmeyen mevzular anlamındadır.
Bu bölümde kişi; sonumuz ne olacak, bu âlem nereye gidiyor, gelecekte neler karşımıza çıkacak, öldükten sonra ne olacak, tekrar yaratılma var mı? gibi soruların cevabını arar.
Bu bölümün cevabı; kişinin ve varlığın ve olayların sisteminde ve sürecinde gizlidir.
Varlığın sistemindeki gayb; varlığın içindeki bilinmeyen âlemin mevzuları anlamındadır.
Bu bölümdeki kişi; varlığın özünde ki bilinmeyen âlem nedir, orada bulunan sırlar nedir, varlığın içinde olan niteliklerin incelikleri nedir, varlığı tutan, kontrol eden nedir? gibi soruların cevabını arar.
Bu sorunun cevabı varlığın bizzat varlık sisteminde gizlidir.
Gaybın gaybı; Allah’ın sistemidir, Allah’ın kendisidir.
Bu sistemin cevabı; üflenen Ruhun ve Ruhun kaynağı olan Nurun mânâsında gizlidir.
Ricâlü’l-gayb; bilinmeyen hakkında bilgi sahibi olan kişi, bilinmeyenle ilgili hakikati aktaran kâmil kişi demektir.
Ricâl: Kâmil kişi, er kişi, önder kişi, anlamındadır.
Geçmişle ilgili, gelecekle ilgili, anla ilgili bilgiler sunan kâmil kişilere” Ricâlü’l-gayb” denir.
Bir kişi bir köye gitse, elinde tohumlar olsa, o köyde yaşayanlar o tohumları hiç bilmeseler, o tohumdan ne çıkacağını da bilemezler. İşte o bilinmeyen gayb-dır.
O köye giden kişi, o tohumları ve o tohumlardan açığa çıkacak olan ağaç veya bitkileri bildiğinden dolayı; yaprağı böyle olacak, dalı böyle olacak, çiçeği böyle olacak ve tohumları böyle olacak, dese, bu durum o kişinin köylülere göre gaybı bilmesidir.
O kişinin bunları bilmesi de o tohumların evvelini okuması, o konuda eğitimden geçmesidir.
Gün gelip, o tohumlar topraktan dediği gibi çıktığında, köylülere göre bu durum “Ricâlü’l-gayb”dır.
İşte bir varlığın iç alemi gayb alemidir.
Geldiği âlem gayb alemdir.
Gideceği âlem gayb âlemidir.
Şeytani hallerinde gaybı vardır.
Şeytanı iyi bilen, şeytani hallerden açığa çıkacak olan halleri okur ve ona göre tetbir alır.
Şeytanı okuyamayan, bilmeyen kişi, kendini ve çevresini ve halkını sıkıntılara sürükler.
Hakikat yolunda olan kişi, varlığın var oluşunu düşünür ve gayb alemi olan yani bu varlığın bilinmeyen boyutlarını anlamaya çalışır.
Bir tefekkür içinde, varlığı varlığın sistemiyle anlamaya çalışır.
Varlığın içindeki işleyiş alemini, nitelikler alemini ince ince anlamaya çalışır.
Hazreti Muhammed’e gelen bir kişi”Allah nedir” diye sorduğunda,
o güzel insan”men arafe nefsehu fekad arafe Rabbehu” yani “kendini bilen kendini vücudlandıranı bilir”demiştir.
Mesele kişinin kendi vücud varlığını anlamaya çalışmasıdır.
İşte o zaman kişi bir gayb âlemine düşer.
Ve o kişiye; aşkı, sadakatı, samimiyeti, tenezzülü ölçüsünde gayb aleminin kapıları bir bir açılır.
Ve gücü nisbetince gayb âleminden yani bilinmeyen âlemden bilmeye başlar.
Ve o bildiğini de insanlığın huzuru için kullanır.
Çünkü gayb âlemi kime açılmışsa o İslâm olmuştur.
Gayb âleminin sahibini bilen, gayba inanır.
Yani kişi, bilinmeyen görünmeyen ne varsa hepsinin Allah’a ait olduğunu bilir.
İşte gayba iman, görmediğinin de bilmediğinin de sisteminin Allah’a ait olduğuna iman etmektir.
Gayb tüm sistemiyle Allah’a aittir.
Gayb Allah’ın kendisidir.
Hadid Sûresi 3: Huvel evvelu vel âhiru vez zâhiru vel bâtın ve huve bi kulli şeyin alîm
Meâli: Evvel ve sonsuz olan, zâhir olan ve bâtın O’dur ve O bütün her şeydeki ilmin sahibidir.
Evet, gayb; bilinmeyen görünmeyen âlem demektir.
Gördüğümüz her varlığın sonsuz gayb âlemi vardır.
Akıllar o gayb âlemini anlamaya yetmez.
Geçmişin, geleceğin, varlığın sistemindeki gayb alemine, hakikat yolunda her şeyiyle, teslim olan kişiye, gücü nispetince lütuflar sunulur.
Ricâlü’l-gayb olan kişi de o lütuflardan bilgiler sunar.
NİCE MÂNÂ GİZLİDİR
Vücudun bir âlemdir, toprak olarak görme
O vücudun içinde nice âlem gizlidir
Aradığın sendedir, başka yerde arama
O Ûlvî vücudunda nice mânâ gizlidir
Oku anla kendini, unutup ihmal etme
O vücut kitabında hakikatler gizlidir
Vücut senin değildir, kendine nispet etme
O vücudun içinde, vücut sahibi gizlidir
Mal mülk peşine düşüp, dünya derdine düşme
Malın mülkün içinde, nice sırlar gizlidir
Malım mülküm var deyip, sakın gaflete düşme
Cümle mülkün içinde, mülk sahibi gizlidir
İlim vardır vücutta, o ilme sahiplenme
O ilmin deryasında, sonsuz bilgi gizlidir
Sakın ola ki ilmi, kendine nispet etme
O ilmin içinde, ilmin sahibi gizlidir
Oku denilen kitap, o vücut kitabıdır
Vücudu tutan canda, Ûlvî âlem gizlidir.
Can vücudundan gelen, Allah’ın lisânıdır
Gönül verip duyana, nice mânâ gizlidir